نقش ویتامین ب۱۲ در سلامت بدن
منابع غذایی حاوی ویتامین ب۱۲ عبارت‌اند از شیر، ماست، تخم‌مرغ و غلات غنی شده. ویتامین ب۱۲ به سایر غذاها نیز افزوده می‌شود و به شکل مکمل‌های خوراکی در دسترس است. برای مقابله با کمبود ویتامین ب۱۲ از تزریق یا اسپری بینی استفاده می‌شود.
از آنجایی که بدن هر انسان سالم قادر به ذخیره‌ی ویتامین ب۱۲ برای چند سال آینده است، بنابراین کمبود این ویتامین به ندرت به چشم می‌خورد. مصرف رژیم‌های غذایی گیاهی احتمال کمبود ویتامین ب۱۲ را افزایش خواهد داد؛ زیرا غذاهای گیاهی دارای کمبود ب۱۲ بوده و گیاهخواران باید در تأمین این ویتامین دقت بیشتری داشته باشند. افراد مسن و سایر افرادی که از مشکلات سیستم گوارشی رنج می‌برند نیز بشدت در معرض خطر کمبود ویتامین ب۱۲ قرار دارند.
عدم درمان به‌موقع کمبود ویتامین ب۱۲ می‌تواند منجر به عوارضی همچون کم‌خونی، خستگی، ضعف بدنی، مشکلات گوارشی، آسیب به اعصاب و اختلالات روانی شود.
مقدار توصیه شده برای مصرف ویتامین ب۱۲ در افراد بزرگ‌سال برابر با ۲٫۴ میکروگرم در روز است.
شواهد تحقیقاتی
تحقیقات به عمل آمده در مورد مصرف ویتامین ب۱۲ در موارد خاص نتایج زیر را نشان می‌دهد:
- بیماری‌های قلبی- عروقی: ویتامین‌های ب۱۲، ب۶ و ب۹ به‌صورت ترکیبی میزان هوموسیستین موجود در خون را کنترل می‌کنند. افزایش بیش از حد هوموسیستین خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی- عروقی را افزایش خواهد داد. علیرغم این مزیت اثبات شده، هیچ‌گونه شواهدی وجود ندارد که نشان دهد مکمل‌های ویتامین ب۱۲ از بیماری‌های قلبی پیشگیری می‌کنند.
- زوال عقل: کمبود ویتامین ب۱۲ یکی از علل اصلی بروز ناهنجاری‌های ذهنی و زوال عقل محسوب می‌شود؛ اما کارایی مکمل‌های ویتامین ب۱۲ برای رفع این مشکل به اثبات نرسیده است.
- عملکرد بدنی (ورزشی): در صورتی که به کمبود ویتامین ب۱۲ مبتلا نباشید، هیچ تضمینی وجود ندارد که مکمل‌های ب۱۲ سطح انرژی یا عملکرد ورزشی شما را ارتقا می‌دهند.
نکات تکمیلی
ویتامین ب۱۲ در حالت کُلی ماده‌ی بی‌خطری است.
اکثر افراد ویتامین ب۱۲ مورد نیاز خود را از یک رژیم غذایی متعادل دریافت می‌کنند. با این حال افراد مسن، گیاهخواران و افرادی که دارای مشکلات جذب ویتامین ب۱۲ هستند، می‌توانند از مکمل‌های مربوطه استفاده کنند.
مصرف مکمل‌های ویتامین ب۱۲ به زنان باردار، شیرده و افرادی با رژیم گیاه‌خواری محض نیز توصیه می‌شود.
سلامت بدنی و عوارض جانبی
مصرف مکمل‌های ویتامین ب۱۲ با دوز مناسب کاملاً امن و بی‌خطر است. مقدار توصیه شده برای افراد بزرگ‌سال ۲٫۴ میکروگرم در روز است اما می‌توانید دوزهای بالاتری را نیز مصرف کنید. چراکه بدن تنها مقدار مورد نیاز خود را جذب می‌کند و مقدار اضافی از طریق ادرار دفع می‌شود.
دوزهای بسیار بالا که برای درمان کمبود ویتامین ب۱۲ تجویز می‌شوند با عوارض جانبی زیر همراه هستند:
- سرگیجه
- سردرد
- اضطراب
- تهوع
- شکم درد
تداخلات دارویی
برخی تداخلات دارویی عبارت‌اند از:
- آمینوسالیسیلیک اسید: استفاده از این داروها برای رفع مشکلات گوارشی، جذب ویتامین ب۱۲ را با اختلال روبرو خواهد کرد.
- کولشیسین (کولسرین): استفاده از این داروهای ضدنقرس، میزان جذب ویتامین ب۱۲ را کاهش می‌دهد.
- متفورمین (گلومتزا، گلوسوفانژ، فورتمامت): این داروی دیابت میزان ویتامین ب۱۲ قابل جذب را کاهش می‌دهد.
- مهارکننده‌ی پمپ پروتون: مصرف اومپرازول، یانسوپرازول یا سایر داروهای کاهش دهنده‌ی اسید معده اثر منفی بر روی توانایی جذب ویتامین ب۱۲ خواهد گذاشت.
- مکمل‌های ویتامین c: مصرف هم‌زمان ویتامین c و ب۱۲ قدرت جذب ب۱۲ را کاهش خواهد داد. برای پیشگیری از این تداخل لازم است ویتامین c را حداکثر دو ساعت پس از مصرف ویتامین ب۱۲ مصرف کنید.
می‌توانید با کمک پزشک داروهای مصرفی یا زمان‌بندی آن‌ها را تغییر دهید تا هیچ‌گونه تداخلی ایجاد نشود.
منبع: چطورپدیا
